Τι είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)
Η ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Η ωχρά κηλίδα είναι υπεύθυνη για την κεντρική μας όραση και την αντίληψη των λεπτομερειών της εικόνας που βλέπουμε.
Σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα στην περιοχή της ωχράς προκαλείται σοβαρή απώλεια της κεντρικής όρασης όχι όμως και της περιφερειακής, δηλαδή σπάνια οδηγεί σε ολική τύφλωση.
Στα αρχικά στάδια της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ), δημιουργούνται εναποθέσεις ουσιών κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτές οι εναποθέσεις ονομάζονται Drusen (προφέρεται: Ντρούζεν) και είναι συνήθως ορατές στον οφθαλμίατρο κατά την διάρκεια εξέτασης του βυθού του ματιού. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα Drusen δεν οδηγούν σε σοβαρή μείωση της όρασης.
Η εκφύλιση της ωχράς συνήθως ξεκινά από το ένα μάτι και, επειδή η όραση του δεύτερου ματιού καλύπτει την απώλεια όρασης του άλλου, πολλές φορές τα άτομα που πάσχουν δεν το αντιλαμβάνονται. Επίσης, άτομα που πάσχουν από ΗΕΩ στο ένα μάτι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ΗΕΩ και στο άλλο σε χρονικό διάστημα 3-5 χρόνων, γεγονός το οποίο μπορεί να περιορίσει σημαντικά την συνολική όραση.
Υπάρχουν δύο μορφές ΗΕΩ
Οι δύο μορφές ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς είναι:
η ξηρή μορφή (γνωστή και ως μη-εξιδρωματική ή ατροφική μορφή)
η υγρή μορφή (ή εξιδρωματική μορφή)
Η ξηρής μορφής ΗΕΩ είναι η πιο διαδεδομένη (80-90% των περιπτώσεων) και με πιο αργή εξέλιξη.
Αν και λιγότερο συχνή, η υγρής (εξιδρωματικής) μορφής ΗΕΩ είναι υπεύθυνη για το 90% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας στην όραση. Η υγρής μορφής ΗΕΩ ονομάζεται έτσι γιατί χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγείων (χοριοειδική νεοαγγείωση) κάτω από την ωχρά.
Τα νεοαγγεία αυτά είναι γενικώς κακής ποιότητας και εύθραυστα, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαρροή υγρών και αίματος. Αυτή η διαρροή δημιουργεί αλλοιώσεις οι οποίες καταστρέφουν τα νευρικά φωτοευαίσθητα κύτταρα της ωχράς και έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα την απώλεια της κεντρικής όρασης.
Εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής
Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής είναι μια κοινή διαταραχή των ματιών σε άτομα άνω των 50 ετών. Προκαλεί θολή ή μειωμένη κεντρική όραση, λόγω της λέπτυνσης της ωχράς κηλίδας. Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής μπορεί πρώτα να αναπτυχθεί στο ένα μάτι και μετά να επηρεάσει και τα δύο. Με την πάροδο του χρόνου η όραση μπορεί να επιδεινωθεί και να επηρεάσει την ικανότητά του ασθενούς να διαβάσει, να οδηγήσει και να αναγνωρίσει πρόσωπα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι θα χαθεί όλη η όρασή του ασθενούς.
Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση μπορεί να καθυστερήσουν την απώλεια όρασης λόγω της εκφύλισης ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής.
Τα συμπτώματα της εκφύλισης ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής συνήθως αναπτύσσονται σταδιακά και χωρίς πόνο. Μπορούν να περιλαμβάνουν:
Παραμορφώσεις στην όραση (π.χ. ευθείες γραμμές που φαίνονται λυγισμένες)
Μειωμένη κεντρική όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια
Ανάγκη για εντονότερο φως κατά την ανάγνωση ή την κοντινή εργασία
Αυξημένη δυσκολία προσαρμογής σε χαμηλά επίπεδα φωτισμού (π.χ. είσοδος σε ένα χώρο με χαμηλό φωτισμό)
Θόλωση των γραμμάτων κατά το διάβασμα
Μειωμένη ένταση ή φωτεινότητα των χρωμάτων
Δυσκολία αναγνώρισης προσώπων
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής επηρεάζει συνήθως και τα δύο μάτια κάποια στιγμή. Εάν επηρεάζεται μόνο ένα μάτι, ενδέχεται να μην παρατηρηθούν αλλαγές στην όραση, επειδή το καλό μάτι μπορεί να αντισταθμίσει το αδύναμο. Επίσης, δεδομένου ότι η κατάσταση δεν επηρεάζει την περιφερειακή όραση σπάνια προκαλεί ολική τύφλωση.
Οι ακριβείς αιτίες που προκαλούν εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής είναι άγνωστες. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να σχετίζεται με έναν συνδυασμό κληρονομικότητας και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως το κάπνισμα και η διατροφή.
Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας περιλαμβάνουν:
Ηλικία: Η εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι πιο συχνή σε άτομα άνω των 50 ετών
Οικογενειακό ιστορικό και γονίδια: Η πάθηση έχει κληρονομικά χαρακτηριστικά και έρευνες έχουν εντοπίσει πολλά γονίδια που σχετίζονται με την ανάπτυξη της
Φυλή: Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι πιο συχνή σε Καυκάσιους
Κάπνισμα: Το κάπνισμα ή η τακτική έκθεση σε καπνό αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Παχυσαρκία: Έρευνες δείχνουν ότι δρα ως επιβαρυντικός παράγοντας στη εξέλιξη της πάθησης
Καρδιαγγειακή νόσος: Εάν συνυπάρχουν ασθένειες που επηρεάζουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, ενδέχεται να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Είναι σημαντικό να γίνονται τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις για τον εντοπισμό πρώιμων ενδείξεων εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Τα ακόλουθα μέτρα μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής:
Έλεγχος άλλων υποκείμενων νοσημάτων: Για παράδειγμα, εάν ο ασθενής πάσχει από κάποια καρδιαγγειακή νόσο ή από υψηλή αρτηριακή πίεση, πρέπει ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του ιατρού του και τη φαρμακευτική του αγωγή
Μείωση ή διακοπή του καπνίσματος: Οι καπνιστές είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας από ό, τι οι μη καπνιστές. Ζητήστε βοήθεια από το γιατρό σας για να σταματήσετε το κάπνισμα.
Διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους και άσκηση
Διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια: Αυτές οι τροφές περιέχουν αντιοξειδωτικές βιταμίνες που μειώνουν τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Τα ωμέγα-3 λιπαρά, τα οποία βρίσκονται στα ψάρια (και σε κάποιους ξηρούς καρπούς όπως τα καρύδια), μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να διαγνώσει την πάθηση εξετάζοντας το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς και μετά προχωρήσει σε μια πλήρη οφθαλμολογική εξέταση. Μπορεί επίσης να κάνει και κάποιες άλλες εξετάσεις, όπως:
Εξέταση του βυθού των ματιών (βυθοσκόπηση): Ο οφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει σταγόνες στα μάτια για να διαστείλει τις κόρες τους. Στη συνέχεια θα εξετάσει το βυθό του ματιού για πιθανά Drusen τα οποία εμφανίζονται συχνά σε άτομα με εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Έλεγχος της κεντρικής όρασης: Κατά τη διάρκεια της οφθαλμολογικής εξέτασης, ο οφθαλμίατρος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα πίνακα Amsler για να ελέγξει αν υπάρχουν προβλήματα στην κεντρική όραση. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορεί να κάνει ορισμένες από τις ευθείες γραμμές στον πίνακα να φαίνονται ξεθωριασμένες, σπασμένες ή παραμορφωμένες
Αγγειογραφία φλουορεσκεΐνης: Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης γίνεται έγχυση μιας χρωστικής ουσίας ενδοφλέβια στον ασθενή. Η χρωστική αυτή τονίζει τα αιμοφόρα αγγεία στα μάτια και μέσω ειδικού εξοπλισμού ο οφθαλμίατρος παίρνει φωτογραφίες καθώς εκείνη διασχίζει τα αιμοφόρα αγγεία. Οι φωτογραφίες αυτές θα αποκαλύψουν πιθανές αλλοιώσεις στα αιμοφόρα αγγεία ή στον αμφιβληστροειδή
Αγγειογραφία ινδοκυανίνης: Παρόμοια με την αγγειογραφία φλουορεσκεΐνης, σε αυτή την εξέταση γίνεται έγχυση άλλης χρωστικής ουσίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επιβεβαίωση των ευρημάτων μιας αγγειογραφίας φλουορεσκεΐνης ή για τον εντοπισμό συγκεκριμένων τύπων εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας
Τομογραφία οπτικής συνοχής (OCT) – με ψηφιακή αγγειογραφία (OCT-Α): Πρόκειται για μη επεμβατική απεικονιστική εξέταση η οποία εμφανίζει λεπτομερείς εικόνες διατομής του αμφιβληστροειδούς και πλέον συνδυάζεται με λογισμικό αναίμακτης ψηφιακής αγγειογραφίας που δίνει μια πιο πλήρη εικόνα της κατάστασης των ιστών του ασθενούς. Προσδιορίζει περιοχές λέπτυνσης, πάχυνσης ή διόγκωσης του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να οφείλονται σε οίδημα λόγω συσσώρευσης υγρών από διαρροή αιμοφόρων αγγείων μέσα ή και κάτω από τον αμφιβληστροειδή
Έως τώρα, δεν υπάρχει θεραπεία για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής. Εάν η πάθηση διαγνωστεί νωρίς, μπορείτε να επιβραδυνθεί η εξέλιξή της με τη λήψη βιταμινών, της υγιεινής διατροφής και της μείωσης ή της διακοπής του καπνίσματος.
Βοηθήματα χαμηλής όρασης: Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δεν επηρεάζει την περιφερειακή όρασή και συνήθως δεν προκαλεί πλήρη τύφλωση. Όμως, μπορεί να μειώσει ή και να εξαλείψει την κεντρική όραση η οποίο είναι απαραίτητη για την ανάγνωση ή την αναγνώριση προσώπων. Οι ασθενείς μπορεί να επωφεληθούν εάν, σε συνεννόηση με τον οφθαλμίατρός τους, έρθουν σε επαφή με κάποιον οπτικό που γνωρίζει από βοηθήματα χαμηλής όρασης. Σε αυτή την περίπτωση μπορούν να δοκιμαστούν λύσεις οι οποίες ίσως βοηθήσουν τον ασθενή να προσαρμοστεί καλύτερα στα νέα δεδομένα της όρασης του
Χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευση τηλεσκοπικού φακού: Σε μερικές περιπτώσεις με προχωρημένη εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρής μορφής και στα δύο μάτια, μια επιλογή για τη βελτίωση της όρασης μπορεί να είναι η χειρουργική επέμβαση εμφύτευσης τηλεσκοπικού φακού στο ένα μάτι. Ο τηλεσκοπικός φακός, που μοιάζει με ένα μικροσκοπικό πλαστικό σωλήνα, είναι εξοπλισμένος με φακούς που μεγεθύνουν το οπτικό πεδίο. Το εμφύτευμα του τηλεσκοπικού φακού μπορεί να βελτιώσει τόσο τη μακρινή όσο και την κοντινή όραση, αλλά έχει πολύ στενό οπτικό πεδίο. Αυτού του είδους η επέμβαση γίνεται μόνο σε επιλεγμένα κέντρα στο εξωτερικό
Γιατί Εμμετρωπία
Το Οφθαλμολογικό Κέντρο Εμμετρωπία είναι το πρώτο ιδιωτικό οφθαλμολογικό κέντρο που απέκτησε πιστοποίηση ποιότητας ISO:9001 που διασφαλίζει την συνεχή παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας.
Στο Οφθαλμολογικό Κέντρο μας επενδύουμε στη νέα τεχνολογία προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι όλες οι μετρήσεις, οι εξετάσεις και τέλος οι θεραπείες πραγματοποιούνται με μεγάλη ακρίβεια.
Το εξειδικευμένο τμήμα βυθού μας θα σας ενημερώσει και θα σας συμβουλέψει λεπτομερώς σχετικά με την κατάσταση της ασθένειάς σας και θα προτείνει το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό σχήμα για την περίπτωσή σας.
Η τεχνολογία αιχμής που διαθέτει το κέντρο για την εκτέλεση διερευνητικών εξετάσεων στις παραπάνω περιπτώσεις, αλλά και η δυνατότητα παρέμβασης όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, εγγυώνται την αρτιότητα για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών στην Εμμετρωπία.
