Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα παθήσεων των ματιών που βλάπτουν το οπτικό νεύρο, η υγεία του οποίου είναι ζωτικής σημασίας για την καλή όραση. Αυτή η ζημιά προκαλείται συχνά από ασυνήθιστα υψηλή πίεση στα μάτια (ενδοφθάλμια πίεση). Το γλαύκωμα αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης για άτομα άνω των 60 ετών και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνό σε ηλικιωμένους ενήλικες.
Πολλές μορφές γλαυκώματος δεν έχουν προειδοποιητικά σημάδια και το αποτέλεσμα είναι τόσο σταδιακό που ο ασθενής μπορεί να μην παρατηρήσει κάποια αλλαγή στην όραση του έως ότου η κατάσταση είναι σε προχωρημένο στάδιο. Για αυτό το λόγο το γλαύκωμα αποκαλείται και «σιωπηλός δολοφόνος της όρασης». Επειδή η απώλεια όρασης λόγω γλαυκώματος είναι μη αναστρέψιμη, είναι σημαντικό να γίνονται τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν μετρήσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης, έτσι ώστε η διάγνωση να μπορεί να γίνει στα αρχικά στάδια της πάθησης και να υπάρξει η κατάλληλη αντιμετώπιση. Εάν το γλαύκωμα διαγνωστεί έγκαιρα, η απώλεια όρασης μπορεί να επιβραδυνθεί ή να προληφθεί. Κατά κανόνα εάν κάποιος διαγνωστεί με γλαύκωμα, θα χρειαστεί θεραπεία για το υπόλοιπο της ζωής του.
Συμπτώματα - Γλαύκωμα
Τα συμπτώματα του γλαυκώματος ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η πάθηση. Ενδεικτικά ισχύουν τα παρακάτω:
Γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
Τυφλά σημεία στην περιφερειακή ή στην κεντρική όραση (σκοτώματα), συχνά και στα δύο μάτια
Σε προχωρημένα στάδια της πάθησης η περιφερειακή όραση χάνεται με αποτέλεσμα ο ασθενής να βλέπει μόνο στο κέντρο, σαν να βλέπει μέσα από ένα σωλήνα (tunnel vision)
Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Δυνατός πονοκέφαλος
Πόνος στα μάτια
Ναυτία και έμετος
Θολή όραση
«Φωτοστέφανο» γύρω από τα φώτα
Ερυθρότητα των ματιών
Εάν δεν αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη θεραπεία, το γλαύκωμα μπορεί τελικά να προκαλέσει τύφλωση.
Αιτίες - Γλαύκωμα
Το γλαύκωμα είναι το αποτέλεσμα βλάβης στο οπτικό νεύρο. Καθώς οι αλλοιώσεις/βλάβες στο οπτικό νεύρο επιδεινώνονται σταδιακά, τυφλά σημεία εμφανίζονται στο οπτικό πεδίο των ασθενών (σκοτώματα). Η κύρια αιτία αυτής της παθογένειας παραμένει άγνωστη αλλά οι εκτιμάται ότι, σε μεγάλο βαθμό, αποτελεί κληρονομική ασθένεια ενώ σε μερικούς ανθρώπους, ερευνητές έχουν εντοπίσει γονίδια που σχετίζονται με την υψηλή ενδοφθάλμια πίεση και τη βλάβη των οπτικών νεύρων.
Η αυξημένη πίεση των ματιών οφείλεται σε υπερσυσσώρευση υγρού (υδατοειδές υγρό) που παράγεται φυσιολογικά και ρέει στο εσωτερικό του ματιού. Αυτό το υγρό συνήθως αποστραγγίζεται (αποχετεύεται) μέσω της γωνίας που σχηματίζεται μεταξύ της ίριδας και του κερατοειδούς. Όταν υπάρχει υπερβολική παραγωγή αυτού του υγρού ή το σύστημα αποστράγγισης (αποχέτευσης) δεν λειτουργεί σωστά, το υγρό δεν μπορεί να ρέει με τον κανονικό ρυθμό και η ενδοφθάλμια πίεση αυξάνεται.
Τα κύρια είδη γλαυκώματος είναι τα εξής:
Γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: Αποτελεί το συχνότερο είδος γλαυκώματος και σε αυτή την περίπτωση η γωνία αποστράγγισης (αποχέτευσης) που σχηματίζεται από τον κερατοειδή και την ίριδα παραμένει ανοιχτή, αλλά είναι φραγμένη μερικώς. Αυτό προκαλεί σταδιακή αύξηση της πίεσης στα μάτια η οποία βλάπτει το οπτικό νεύρο. Συμβαίνει τόσο αργά που ο ασθενής μπορεί να χάσει την όραση του προτού ακόμη αντιληφθεί κάποιο πρόβλημα
Γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Αυτός ο τύπος γλαυκώματος συμβαίνει όταν η ίριδα διογκώνεται με αποτέλεσμα να φράσσει τη γωνία αποστράγγισης (αποχέτευσης) που σχηματίζεται από τον κερατοειδή και την ίριδα. Το αποτέλεσμα είναι το υδατοειδές υγρό να μη μπορεί να κυκλοφορήσει μέσα στο μάτι και η πίεση να αυξάνεται. Μερικοί άνθρωποι έχουν στενές γωνίες αποστράγγισης (αποχέτευσης), θέτοντάς τους σε αυξημένο κίνδυνο γλαυκώματος κλειστής γωνίας ενώ παρατηρείται συνήθως σε υπερμέτρωπες και ηλικιωμένους. Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να προκύψει ξαφνικά (οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας) ή σταδιακά (χρόνιο γλαύκωμα κλειστής γωνίας)
Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: Σε αυτόν τον τύπο γλαυκώματος το οπτικό νεύρο μπορεί να υποστεί βλάβη ακόμα και εάν η ενδοφθάλμια βρίσκεται εντός του φυσιολογικού εύρους. Δεν γνωρίζουμε τους ακριβείς λόγους που συμβαίνει αυτό αλλά μπορεί να υπάρχει ευαισθησία στο οπτικό νεύρο ή περιορισμένη ροή αίματος. Αυτή η περιορισμένη ροή αίματος μπορεί να προκληθεί από αθηροσκλήρωση - συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στις αρτηρίες - ή άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος.
Συγγενές γλαύκωμα: Είναι σπάνιο αλλά πιθανό βρέφη και παιδιά να έχουν γλαύκωμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το γλαύκωμα μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση ή να αναπτυχθεί τα πρώτα χρόνια της ζωής. Η βλάβη του οπτικού νεύρου μπορεί να προκληθεί από αποφράξεις του συστήματος αποστράγγισης (αποχέτευσης) του ματιού ή από υποκείμενη ιατρική πάθηση. Συνήθως τα παιδιά με συγγενές γλαύκωμα είναι ανήσυχα, τρίβουν τα μάτια τους, δακρύζουν πολύ και εμφανίζουν φωτοευαισθησία
Παράγοντες κινδύνου - Γλαύκωμα
Μιας και οι χρόνιες μορφές γλαυκώματος μπορούν να δημιουργήσουν μόνιμη απώλεια όρασης, πριν αντιληφθεί κάτι ο ασθενής, καλό είναι γνωρίζουμε τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου:
Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση
Ηλικία άνω των 60 ετών
Οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
Υποκείμενες παθήσεις όπως διαβήτης, καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση και δρεπανοκυτταρική αναιμία
Υψηλή μυωπία ή υπερμετρωπία
Τραυματισμός προηγούμενη χειρουργική επέμβαση σε κάποιο μάτι
Λήψη στεροειδών φαρμάκων (κορτιζόνης) για μεγάλο χρονικό διάστημα (ιδίως με τη μορφή κολλυρίων)
Διάγνωση - Γλαύκωμα
Για τη διάγνωση του γλαυκώματος ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και θα πραγματοποιήσει μια πλήρη οφθαλμολογική εξέταση. Συνήθως οι εξετάσεις για το γλαύκωμα, εκτός άλλων, περιλαμβάνουν τα εξής:
Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (τονομέτρηση)
Εξέταση υπό μυδρίαση (με διεσταλμένες τις κόρες των ματιών) για να γίνει αξιολόγηση της πιθανής βλάβης του οπτικού νεύρου
Εξέταση οπτικού πεδίου (έλεγχος για περιοχές με απώλεια όρασης)
Εξέταση με Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT) – μέτρηση του πάχους των οπτικών ινών (RNFL)
Μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς (παχυμετρία)
Έλεγχος της γωνίας αποστράγγισης (αποχέτευσης) (γωνιοσκοπία)
Θεραπεία - Γλαύκωμα
Η ζημιά που προκαλείται από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη. Όμως, η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπιση της πάθησης μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση ή την πρόληψη της απώλειας όρασης.
Το γλαύκωμα αντιμετωπίζεται μειώνοντας την ενδοφθάλμια πίεση. Ανάλογα με την περίπτωσή, οι επιλογές που θα επιλέξει ο οφθαλμίατρος μπορεί να περιλαμβάνουν κολλύρια, θεραπεία από το στόμα (χάπια), θεραπεία με λέιζερ, χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμό των παραπάνω.
Κολλύρια: Η θεραπεία του γλαυκώματος τις περισσότερες φορές ξεκινά με τη χρήση κολλυρίων. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης βελτιώνοντας της αποστράγγιση (αποχέτευση) του υδατοειδούς υγρού από τα μάτια ή μειώνοντας την ποσότητα που παράγει το μάτι. Ανάλογα με το πόσο χαμηλή πρέπει να είναι η πίεση των ματιών, ενδέχεται να χρειαστεί να συνταγογραφηθούν περισσότερα από ένα κολλύρια
Θεραπεία από το στόμα (χάπια): Εάν τα κολλύρια από μόνα τους δεν ρίξουν την ενδοφθάλμια πίεση στο επιθυμητό επίπεδο, οφθαλμίατρος μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει θεραπεία από το στόμα (χάπια). Οι πιθανές παρενέργειες σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνουν συχνή ούρηση, μυρμήγκιασμα στα δάχτυλα και τα δάχτυλα των ποδιών, κατάθλιψη, στομαχικές διαταραχές και πέτρες στα νεφρά
Θεραπεία με λέιζερ:
Σε αυτόν τον τύπο θεραπείας μπορεί να γίνει χρήση της Εκλεκτικής Laser Τραμπεκουλοπλαστικής (SelectiveLaserTrabeculoplasty ή SLT) με την οποία γίνεται ανάπλαση και διάνοιξη του διηθητικού ηθμού. Η μέθοδος αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να επαναληφθεί μιας και δεν προκαλείται βλάβη στους ιστούς.
Επίσης, υπάρχει πλέον η δυνατότητα κυκλοφωτοπηξίας με λέιζερ (Cyclo-Diodelaser) το οποίο εφαρμόζεται στο ακτινωτό σώμα του ματιού και μειώνει το ρυθμό παραγωγής υδατοειδούς υγρού.
Επίσης μπορούν να γίνουν ιριδοτομές στην περιφέρεια της ίριδας, με τη χρήση YAGlaser ώστε να επικοινωνεί ο οπίσθιος με τον πρόσθιο θάλαμο του ματιού (οι ιριδοτομές χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις γλαυκώματος κλειστής γωνίας ή όταν η γωνία είναι στενή και λειτουργούν ως βαλβίδες ασφαλείας)
Χειρουργική επέμβαση: Οι πλέον διαδεδομένες μέθοδοι χειρουργείου του γλαυκώματος περιλαμβάνουν την τραμπεκουλεκτομή (δημιουργία τεχνητής οδού αποστράγγισης (αποχέτευσης) του υδατοειδούς υγρού) και η εμφύτευση βαλβίδων που παροχετεύουν το υδατοειδές υγρό από το μάτι.
Γιατί Εμμετρωπία
Στο Οφθαλμολογικό Κέντρο Εμμετρωπία επενδύουμε στη νέα τεχνολογία προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι όλες οι μετρήσεις, οι εξετάσεις και τέλος οι θεραπείες πραγματοποιούνται με μεγάλη ακρίβεια. Το ιατρικό μας προσωπικό θα σας ενημερώσει και θα σας συμβουλέψει λεπτομερώς σχετικά με την καλύτερη δυνατή λύση. Η Εμμετρωπία είναι η μόνη οφθαλμολογική ομάδα στην Κρήτη με δύο οφθαλμιάτρους, εξειδικευμένους στο γλαύκωμα (fellowship trained), τον Δρ Ασλανίδη και τον Δρ Συκάκη.
Στο Κέντρο μας υπάρχει ειδικό τμήμα γλαυκώματος που με την τεχνολογία αιχμής που διατίθεται μπορεί να διαγνώσει και να παρακολουθήσει κάθε είδος γλαυκώματος. Όλες οι σύγχρονοι μέθοδοι θεραπείας με λέιζερ (όπως το μοναδικό στην Κρήτη τελευταίας τεχνολογίας λέιζερ SLT του οίκου Ellex) αλλά και χειρουργικής αντιμετώπισης όπως η τραμπεκουλεκτομή και η εμφύτευση βαλβίδων (shunts) για πιο επιπλεγμένα περιστατικά γλαυκώματος, είναι διαθέσιμες για επείγουσες και προγραμματισμένες επεμβάσεις.
